Hier een beeld-verslag van uw Verkenner Mooie Plekken (Raymond Landegent) van zijn groene inspiratie-tour door NL. De maand januari ’24 ben ik op een groene inspiratie-tour met mijn camper door NL. Deze reis begon in Groningen en verder was het plan grofweg: Eco-kathedraal Mildam – Ecodorp Bergen – Ruigoord – Aardehuizen Olst – Hof van Moeder Aarde – Strowijk Iewan – Den Food Bosch - ’t Veerhuis – De Kleine Aarde. Waar ik naar op zoek was? Inspiratie op woon- en werkgebied. Qua wonen wilde ik ervaren hoe eco-dorpen en woon-communities eruitzien in Nederland. De laatste 37 jaar woon ik in de stad en verlang naar meer groen, meer ruimte en meer 'samen' wonen. In community vorm. Qua werk ben ik altijd op zoek naar inspiratie. De winterstop bij OASE greep ik dan ook aan om met de camper het land in te trekken.
De reis begon in het hoge noorden bij Wongema. Wongema is een cultureel centrum in een piepklein typisch plattelandsdorpje, Hornhuizen. Wilbert v/d Kamp is daar herbergier met zijn kornuiten en verricht zeer mooi werk. Je kunt er slapen, werken, een boek lezen, tot jezelf komen of een team-uitje organiseren voor je afdeling. Je kunt dan ook blijven slapen dus helemaal gek gaan met je collega’s. Wongema is een bijzondere plek waar stad & platteland, jong & oud, ontspanner en werker samenkomen. Een aanrader om eens te ervaren! De gezamenlijke ruimte was een geweldige plek die zorgde voor ontmoeting en gesprek, een gevoel van thuiskomen, dat is wat een herberg moet doen en dat deed het.
Toen vervolgde ik de trip naar de Eco-Kathedraal. In de jaren 60 kocht Louis le Roy (1924-2012) een stuk weiland van 1,4 hectare met als droom om er een eco-kathedraal te bouwen. Hij vroeg de gemeente en hoveniersbedrijven om afgedankte tegels en stenen bij hem af te leveren en hij begon te stapelen. Zonder metselwerk, alles ligt los en de zwaartekracht houdt het bij elkaar. Bouwmeester Marcel Prins leidde me rond. Een regenachtige winterdag is niet de beste tijd om het te bezoeken, maar het was imposant. In de zomer een keertje terug!
Toen stond Ecodorp Bergen op het programma. Eerst nog even langs Tycho in Bergen aan Zee, wat werkelijk waar een prachtig gebied is. Daarna slaap ik 2 nachten op Ecodorp Bergen. Een megagroot voormalig militair terrein van 15 hectare, met een aantal loodsen, tiny houses, sta caravans en een stuk of 30 bewoners. Ze hebben in 2013 €123.456 betaald voor dit mega-terrein, zoek maar op. Idealisten, kunstenaars, makers, vrijheidszoekers. Maar ook: een alleenstaande vader met 2 kinderen, een gezin met 3 kinderen, een man van 60. Ze hebben allemaal 1 ding gemeen: ze zoeken enige mate van vrijheid op het ecodorp en dat lukt behoorlijk goed op het terrein. Maar goed, je moet toch regelmatig bij elkaar komen om te overleggen en plannen te smeden om de plek vooruit te helpen. Dat dat regelmatig met horten en stoten gepaard gaat mag geen verrassing zijn.
De definitie van een ecodorp van de overkoepelende vereniging GEN-NL is trouwens: Een ecodorp is een burgerinitiatief van een gemeenschap die bewust ontworpen is door gezamenlijke participatieve processen in alle vier de dimensies van duurzaamheid (sociaal, ecologisch, economisch en cultuur), met als doel de sociale en natuurlijke omgeving te regenereren.
Toen stond Ruigoord, Amsterdam op het menu. Deze 50 jaar geleden gekraakte kunstenaarskolonie is een grote melting pot van creativiteit, activisme en een hoop kleurrijke mensen.
Met de luchtbus (zie foto, dit is Luchtbus ||) zijn ze eind jaren 70 met een groep kunstenaars en zelfs een paar kinderen naar China gereden. Een bizarre reis in de pré-internet tijd, die ze minutieus hebben bijgehouden in geschrift en beeld. De dystopische omgeving (Ruigoord ligt midden in het Amsterdamse havengebied) geven het geheel een surrealistische tint.
In de tuin vind je sinds Landjuweel ’23 een buiten-expo genaamd OASE van verwondering, met landschapskunst en installaties die de relatie tussen de mens en de natuur onderzoeken. Curator Imke Ruigrok leidde me rond langs een aantal van deze werken. Zoals deze bizar mooi gevlochten poort van wilgentakken.
Twee dagen op Ruigoord in winterslaap waren wel genoeg, dus de camper werd weer gestart en op Google Maps werd ‘Aardehuizen Olst’ ingetypt. Eerst nog even langs Haarlem, Quinten wilt graag deze 2,5 km kade veranderen in een groene OASE en op foto 2 ziet u de groenste straat van Haarlem (in de zomer nog eens terug).
Daarna echt naar Aardehuizen Olst. Een jaar of 10 geleden is een groep enthousiastelingen vanuit Zutphen en omstreken gestart met een CPO project. 23 earth ships en een gemeenschappelijk gebouw moesten er komen, en die kwamen er! Eén van de initiatiefnemers van dit mooie project, Willy, leidde me rond. Wat opvalt? Het vele groen tussen de huizen, het prachtige interieur van Willy en wat een doorzettingsvermogen er benodigd is om zo’n project van de grond te trekken. Ook Fransjan de Waard (laatste foto), die eigenhandig permacultuur in Nederland heeft geïntroduceerd, woont hier en was ook thuis voor een praatje. Hij is momenteel bezig om een groep te verzamelen van ouderen/ervaren professionals die nieuwe/jongere duurzaamheidsstrijders vooruit helpen. Go Fransjan!
Op Ecodorp Bergen werd ik getipt over Hof van Moeder Aarde, in Neede. Vlakbij Deventer. Een woon/werk community met camping op een oude boerderij en bovenal een fijne plek. Daar was ik dus ook wel benieuwd naar. Een stuk of 10 vaste bewoners wonen er en bouwen aan de plek, met een hele rits aan vrijwilligers en regelmatige bezoekers van de plek. Afgelopen jaar hebben ze met een crowdfunding de grond onder hun plek vrijgekocht en in een stichting ondergebracht. Einddoel is dat de grond van zichzelf ‘is’ en in de toekomst niet meer verhandelbaar is. Stichting Het Veerhuis en Damaris Matthijsen zijn ook met deze thematiek bezig. ‘’De aarde wordt steeds duurder’’ aldus Henry Mentink van Het Veerhuis. Ik vond het een hele fijne plek met mooie, relaxte mensen en een mooi event kalender. Vrij grote plek zoals je kunt zien hieronder, verder heb ik geen foto's gemaakt dus ga vooral zelf langs!
Waar ik ook heel erg naar uitkeek, was het bezoeken van Strowijk Iewan in Lent. Deze plek verdient een eigen blog, maar er is gelukkig al heel veel over geschreven, dus dat ga ik niet allemaal opnieuw doen.
Samenvattend:
- 54 bewoners, 23 woningen/appartementen;
- Houtskeletbouw, geïsoleerd met stro en leem-stuc;
- De bewoners hebben geholpen bij de bouw;
- Sociale huur, 1-persoons units, gezinshuisjes en 2 woongroepjes van 5 personen;
- Meerdere gemeenschappelijke ruimtes;
- Een enorme palletkachel voor de vloerverwarming;
- 4 wasmachines voor het hele gebouw (die draaien op gefilterd regenwater);
- Een groot helofyten-filter voor de waterzuivering.
Marije, die mij een rondleiding gaf en die je af en toe op de foto's voorbij ziet komen woont sinds het begin bij Iewan. Daarvoor heeft ze in Rotterdam gewoond, dus gespreksstof genoeg.
Paar zaken op de foto's hieronder waar ik wel warm van werd 1. Gezamenlijk klus-hok, zo hoef je maar 1 hamer te hebben ipv 23 stuks. 2. Dikke pakken stro isolatie! 3. De VOKO, oftewel Voedsel Koöperatie. Een inpandige bio supermarkt tegen inkoopprijs + een piepklein beetje marge 4. Een geweldige variant op de 'In dit huis....' bordjes van de Action 5. Goeie lamp!
Naast Iewan heb je woongemeenschap Eikpunt. Een meer-generatie woongemeenschap van zo'n 50 woningen, een mix van koop & huur en een mix aan leeftijden bij de bewoners. Ik loop hier nu 3 dagen rond en de conclusie die bij me naar boven komt is: dit is het wonen van de toekomst en vooral: Waarom worden er niet veel meer van dit soort woonprojecten opgetuigd? Mede-Iewan-Initiatiefnemer Hanneke antwoordde daarop dat een dergelijk project optuigen al gauw 7 jaar kost en dat weinig mensen dit vol kunnen houden, naast hun baan en leven. Tegelijkertijd is het wel noodzakelijk dat er een sterkte, hechte groep mensen dit proces samen optuigt. Als het van 'bovenaf' bedacht wordt door een projectontwikkelaar of woningbouwvereniging, dan is de kans kleiner dat er een sterke groep ontstaat. Ikzelf zit ook niet te wachten om een dergelijk project van 7 jaar helemaal te doorlopen, dus zou graag ergens in bestaande gemeenschap vinden. Maar de spoeling is dus, zo veel nieuwe projecten zijn er niet, dus to be continued. Deze reis is een eerste aanzet om dit soort plekken te verkennen. Over het allermooiste huisje ooit op Eikpunt, een houtskeletbouw huisje geïnspireerd op een yurt heb ik een aparte blog gemaakt: Hierrrrrr. Na een paar fijne dagen bij Iewan/Eikpunt stond 't Veerhuis / Henry Mentink op het programma. Henry is (dit jaar 70 geworden!) in 2022 met een kruiwagen vol aarde naar Parijs gelopen om aandacht te vragen voor de aarde. Zijn eindstation was UNESCO om te vragen of ze de aarde op de werelderfgoedlijst wilden plaatsen. Het antwoord was negatief, maar Henry heeft wel een hoop aandacht getrokken met zijn actie. In 2024 gaat hij weer de kruiwagen ter hand nemen en in 6 weken naar Parijs lopen! Dit keer neemt het dromen mee. We gingen met een Green Dream Team bij 'm op bezoek om plannen te smeden voor een Green Dream reünie! Op 22 april a.s. begint Henry met zijn voettocht naar Parijs. Loop je mee? Meer info en aanmelden via de website van het Veerhuis.
Toen waren m'n laatste dagen aangebroken en stond alleen nog De Kleine Aarde op m'n reisschema. Een mytische plek, die ik een paar jaar geleden op het spoor ben gekomen. In 1973 is hier een groep idealisten begonnen met een broedplaats voor ecologie en milieu, onder leiding van Sietz Leeflang. Van 1972 tot 2010 hebben ze een kwartaal tijdschrift uitgegeven met tips & verhalen voor een duurzame levensstijl. Onlangs is dit gehele archief digitaal beschikbaar gemaakt. Even geduld hebben met downloaden maar dan kan je er van genieten via deze link.
50 jaar later is de plek nieuw leven ingeblazen door Geert van der Veer c.s. van onder andere Herenboeren. Ze willen er weer een levendige ecologische broedplaats van maken met voedselvoorziening als rode draad. Wil je daar meer over weten, luister dan deze podcast.
De reis zit er op, ik ga met een hoop inspiratie naar huis. Dank voor het lezen!
Andere sites/projecten die ik afgelopen tijd op het spoor ben gekomen: Parana - Zeer interessant samen-woon project voor hulp-behoevenden en 'normale' mensen in Utrecht
De Refter - Grote woongemeenschap van 100 man in een prachtig oud klooster in Ubbergen De Vlierhof - Community boerderij opgezet door jonge mensen net over de Duitse grens